مینیاتورهای شطرنج
400 بازی ترکیبی
دفاع فیلیدور ، دفاع سیسیلی ، بازی اسپانیایی ، گامبی شاه ، گشایش مرکزی
گامبی شمالی ، گشایش نیمزوویچ ، دفاع آلخین ، دفاع فرانسه و ...
مفهوم زیبایی در شطرنج از جنبه‌های مختلفی برخوردار است. اساتید این فن با درک عمیق خود از مانورهای پوزیسیونی یا تکنیک‌های آخر بازی و یا اصول شروع بازی، چه بسیار از زیبایی‌های آن سخن گفته و می‌گویند. اما این یک امر بدیهی است که هیچ چیزی قادر نیست از این حیث با زیبایی و ظرافت ترکیب‌های شطرنج رقابت کند. غیرمنتظره بودن، جالب بودن، ضد و نقیض بودن ظاهری یک ترکیب و آمیخته بودن آن با منطقی عمیق، تمام این‌ها برای طرفداران بازی‌های ترکیبی قدیمی یا معاصر کشش و جذبه‌ی نیرومندی ایجاد می‌کند. این نکته نیز حائز اهمیت است که ترکیب‌های شطرنج نظر به این که حالت اجبار ایجاد می‌کند، از لحاظ درک ویژگی‌های آن برای علاقه‌مندان عادی شطرنج نیز مناسب است.
مجموعه بازی‌های مینیاتوری حاضر، قبل از هرچیز به‌منظور آشنا شدن علاقه‌مندان با ظرافت و زیبایی خلاقیت‌های شطرنج از یک سو و دیدن نمونه‌های ترکیبی گوناگون آن از سوی دیگر، تدوین شده است.
برتری‌های جزئی
ارتقای مهارت شطرنج‌آموزان در بازی‌های پوزیسیونی
Exploiting Small Adventages
Eduard Gufeld
در شطرنج مدرن بهره‌برداری از «برتری‌های جزئی» مهارتی است که باید به آن توجه خاصی داشت. هنگام رویارویی دو شطرنج‌باز هم‌طراز تحقق دقیق و پیچیده‌ی برتری جزئی تقریباً به مثابه تنها شانس رسیدن به پیروزی است. دیگر دوران حملات سوزنده و جسورانه که نتیجه‌ی آنها تشکیل جزایر بی‌ریخت پیاده‌ای است به‌سر آمده است. فراگیری راه‌های بهره‌برداری از برتری‌های جزئی شرط لازم برای رسیدن به اوج مهارت در شطرنج است.
در این کتاب ادوارد گوفلد، استاد بین‌المللی و مربی برجسته روس مسئله‌ی مهم فن تحقق برتری‌های جزئی را مورد بررسی قرار می‌دهد و برای کامل کردن « مهارت آخر بازی» و فراگیری شیوه‌های خاص «حمله و دفاع» تفسیر «آخر بازی»های جالب توجهی را که از میان بازی‌های عملی انتخاب شده ارائه می‌کند.
تصمیم‌گیری در لحظات بحرانی
راهنمای انتخاب حرکات کاندیدا و ماهیت آنها
The Critical Moment
Iossif Dorfman
یوسف دورفمان در سال 1952 در شهر ژیتومیر اوکراین به دنیا آمد. او در 8 سالگی با شطرنج آشنا شد. در سال 1974 پس از فارغ‌التحصیلی از دانشکده پلی‌تکنیک، به‌عنوان بازیکن تمام‌وقت مشغول به بازی شد. مربی او مایکل تروسمن بود، کسی که بعدها آلکساندر هوژمن و ایرنا کراش را در نیویورک مربیگری کرد. در سال 1977 عنوان IM، قهرمانی شطرنج شوروی و قهرمانی اروپا را همزمان کسب کرد. سال بعد عنوان IGM را دریافت کرد. درک بالای شطرنجی او سبب شد به تیم مربیگری کاسپاروف در برابر کارپف در رویارویی قهرمانی جهان دعوت شود. او در چهار رویارویی متوالی همچنان با این تیم همراه بود، بعد از باز شدن مرزهای غرب در سال 1990 برای همیشه از شوروی به فرانسه مهاجرت کرد و بین سال‌های 1990 تا 1992 تجارب خود را در اختیار تیم ملی شطرنج فرانسه قرار داد.
او در این کتاب اول و خارق‌العاده‌ی خود «تصمیم‌گیری در پوزیسیون‌های بحرانی»
مجموعه کاملی از معیارهای پایه و ضروری برای ارزیابی صحیح پوزیسیون را تدوین کرده است. در ادامه و در کتاب دوم و اخیر خود با نام «تصمیم‌گیری در لحظات بحرانی» تئوری خویش را در پوزیسیون‌های سرنوشت‌ساز و بحرانی به‌کار گرفته است: در نقاط عطف بازی، یعنی لحظات حساسی که در تصمیم‌گیری نباید تعلل کرد و باید برای آینده و نتیجه‌ی بازی برنامه‌ریزی کرد. دورفمان در این کتاب بازی‌هایی با کیفیت بالا انتخاب کرده است که قبلاً میان بازیکنان سطوح بالای شطرنج جهان اجرا شده است.
توضیحات دقیق و موشکافانه‌ی خواننده را قادر به پاسخگویی سؤالات زیر خواهند کرد:
- آیا هم‌اکنون در لحظه بحرانی بازی قرار داریم؟
- در این لحظه برای ارزیابی پوزیسیون از چه ابزارهایی می‌توان استفاده کرد؟ پارامترها و نکات و نکات سرنوشت‌ساز کدامند؟
- بدون تکیه بر محاسبه‌ی طولانی شاخه‌ها از میان حرکات کاندیدای موجود چگونه یکی را انتخاب کنیم؟
- موفق‌ترین طرح و استراتژی ادامه‌ی بازی را چگونه باید انتخاب کرد؟
بررسی‌های درخشان شطرنج
ایده‌ی نگارش در خصوص «بررسی‌های شطرنج» برای اولین‌بار در طول جلسات تمرینی که با علیرضا فیروزجا در سال 1397 داشتم شکل گرفت. این جلسات به‌مرور با استقبال دیگر اعضای جوان تیم ملی (مقصودلو، طباطبایی، ایدنی، قائم‌مقامی و غلامی) به شکل انفرادی، دو نفره و گاه گروهی دنبال شد. حل بررسی، یک کار تمرینی روزانه‌ی اساتید شطرنج است که به فعال شدن ذهن، تقویت توان محاسبه، تیز کردن قوای تجسم، یافتن پاسخ‌های غیر منتظره و دیدن امکانات پنهان حریف کمک شایان توجهی می‌کند.
کتاب حاضر درباره‌ی دنیای زیبا و شاعرانه‌ی «بررسی‌های شطرنج» است. وضعیت‌های شگفت‌انگیز به همراه زیباترین حرکاتی که در صفحه‌ی شطرنج قابل تصور است، توسط طراحان هنرمند آن خلق شده‌اند، که به‌‌ندرت مشابه آن در بازی‌های عملی دیده می‌شود. به‌واقع، زیبایی در شطرنج در این دنیای جادویی به اوج خود می‌رسد.
هدف از نوشتن این کتاب، شریک کردن شمای عللاقه‌مند به شطرنج، در تجربه‌ی برگزاری آن کلاس‌ها، و دیدن این زیبایی‌های هوش‌ربا است. برخی از شوک‌آورترین حرکات را در برگزیده‌ای از درخشان‌ترین بررسی‌های تاریخ شطرنج خواهد دید! همچنین جسته گریخته به برخی از مسابقات،حاشیه‌ها و رویدادهایی که شطرنج ایران و بازیکنان تیم ملی در چند سال اخیر درگیر آن بوده‌اند، اشاراتی کرده‌ام...
انواع پیاده رونده در شطرنج
مرحله وسط بازی
Small Steps 2 Success
یکی از ارکان بنیادین استراتژی در شطرنج بازی با پیاده است و برخی بزرگان کاربرد استراتژی را تا زمانی می‌دانند که پیاده در صحنه‌ی نبرد حضور دارد. به‌رغم این حقیقت و کاربرد بسیار زیاد مفاهیم مرتبط با آن، محتوای نسبت اندکی در مراجع آموزشی می‌توان یافت. به همین سبب سوپر استادبزرگ و قهرمان اسبق شطرنج آمریکا سَم شنکلند به بررسی این موضوع حیاتی در دومین کتاب خود پرداخته است.
پیاده‌های رونده، در شکل‌های مختلف آن چه متصل، تنها (ایزوله) یا حمایت‌شده در مراحل مختلف وسط بازی و آخربازی به شکلی متداول ایجاد خواهند شد و شیوه‌ی عملکرد وقتی دارای این نوع پیاده‌ها هستیم و یا زمانی که در برابر آنها بازی می‌کنیم اختلاف میان شکست و پیروزی را نمایان خواهند کرد. سَم شنکلند در این کتاب هر یک از حالات مختلف پیاده‌ی رونده را در مرحله‌ی وسط بازی کاملاً شفاف و دقیق شرح داده است و بازیکن پس از آگاهی از این شیوه‌های عملکرد از این به بعد کاملاً آگاهانه در شرایط مشابه بازی خواهد کرد. او به خوبی آگاه خواهد شد که طرح ادامه‌ی بازی چگونه باید باشد و احیاناً چه سوارهایی باید در بازی باقی بمانند و چه سوارهائی باید تعویض و از بازی خارج شوند. طرح حمله و دفاع در این شرایط کاملاً به موضوع کنترل پیاده‌ی رونده مربوط است و اثر بسیار زیاد آن در کل بازی نشان داده شده است.
استادبزرگ سَم شنکلند عضو اصلی تیم ملی شطرنج آمریکا است. او در سال 2018 قهرمان شطرنج آمریکا شد و دو بار مدال طلای المپیاد شطرنج را با ریتینگی بالای 2700 دریافت کرده است.
مهارتهای شگفت‌انگیز کارپف در آخربازی
105 آخربازی بی‌نظیر از کارپف
Endgame Virtuoso Anatoly Karpov
آشنایی با مهارتهای بی‌نظیر دوازدهمین قهرمان شطرنج جهان در آخر بازی!
تکنیک افسانه‌ای آخر بازی کارپف مرموز و اسرارآمیز است. وی در سال 1957 جام قهرمانی شطرنج را از بابی فیشر نامدار ربود. کارپف با تکنیک آخر بازی خود وضعیت‌هایی را برده است که به‌طور تقریبی هرکس دیگری تحلیلی به‌جز تساوی از آن را ندارد.
این کتاب برای نخستین‌بار نگاهی نزدیک به تکنیک‌های آخر بازی کارپف دارد. تشریح همه‌ی نکات حتی بهتر از دقت کارپف. تمام تحلیل‌های موجود در این کتاب چندین بار مورد ارزیابی قرار گرفته و در نتیجه این تحلیل‌ها نکات بسیار جالبی آشکار شده است.
مهارتهای آخربازی آناتولی کارپف نگاهی ارزشمند و ماندگار به کیفیت عملکرد کارپف دارد که وی را تبدیل به یک بازیکن بزرگ آخربازی و شاید بزرگترین در تمام دوران کرد.
تیبور کارولی استاد بین‌المللی، قهرمان پیشین مجارستان و یکی از مربیان مجرب شطرنج است که مربیگری یودیت پولگار و پیتر لکو را برعهده داشته و با نشریات معتبر شطرنج نیز همکاری داشته است. وی کتاب‌هایی در رابطه با کاسپاروف و پولگار نیز تالیف کرده است.
نیک آپلین دانش‌آموخته انستیتو ملی علوم ورزشی دانشکاه صنعتی نانیاگ سنگاپور است.
گری کاسپاروف پیشینیان بزرگ من جلد I
گری کاسپاروف
تاریخ معاصر شطرنج جهان
جلد 1 اشتاینیتز ، لاسکر ، کاپابلانکا ، آلخین
MY GREAT ON PREDECESSORS
مبارزه بر سر قهرمانی شطرنج جهان بیانگر نبردهای سهمگین پرشماری بوده است که نه‌تنها شیفتگان شطرنج، بلکه توجه گسترده عموم مردم را نیز به خود جلب کرده است. صفحه‌ی شطرنج میدان مبارزه فکر و اندیشه است و قهرمانان جهان حریفان سرسخت یکدیگر در این آوردگاه هستند.
کاسپاروف از درون بازی‌های پیشینیان بزرگ خود نقبی به تاریخ معاصر شطرنج می‌زند و با آوردن بازی‌های برجسته قهرمانان و تفسیر آنها، افزون بر آن‌که سبک‌های بازی شطرنج را نشان می‌دهد، سیر تکاملی بازی را نیز به‌نمایش می‌گذارد.
این دوره 5 جلدی اثری ماندگار از قهرمانی است که پس از سپری‌کردن دوران سروری خود بر جهان شطرنج، میراث خویش را برای جهان شطرنج پربارتر ساخته است.
نخستین جلد از این مجموعه گرانبها و شگفت‌انگیز دربردارنده بازی قهرمانان جهان ویلهم اشتاینیتز (1894-1886)، امانوئل لاسکر (1921-1894)، خوزه رائول کاپابلانکا (1927-1921) و الکساندر آلخین (1937-1935، 1946-1937) است.
خوانندگان با خاست‌گاه‌های گوناگون می‌توانند از این کتاب بهره‌مند شوند. از آشنایی با قهرمانان دوران‌های شطرنج معاصر تا لذت بردن از بازی‌های برجسته آنان، از دیدن سبک‌های گوناگون بازی تا دنبال کردن پیشرفت تئوریک هر شاخه گشایشی، همه و همه در این کتاب هست.
1001 روش جالب مات
این کتاب کلکسیون بزرگی از کیش و مات است است. نمودارهای این کتاب همگی پوزیسیون‌های اجباری کیش و مات بوده که عمدتا از بازی‌های واقعی گلچین شده و ساختگی نیستند.
حقیقتا انتخاب رینفلد جالب بوده است، گویی او هر موضوع قابل تصوری را ضبط کرده است. در واقع او فصل‌های کتاب را با موضوعات مختلفی مانند قربانی وزیر، کیش دوگانه، ارتقا پیاده و ... سازماندهی کرده است.
در سودمندی این کتاب همین بس که جان نان استادبزرگ و نویسنده مشهور آن را کتاب مورد علاقه و بالینی خود در دوران نوجوانی‌اش می‌داند و در این باره خاطره زیر را بازگو می‌کند.
" در جریان بازی من با پورتیش ( جام جهانی، ریکیاویک 1988) در پایان کار وزیرم را در h7 قربانی کردم. پورتیش کاملا تعجب کرد. اگر او کتاب 1001 روش جالب مات رینفلد را خوانده بود، اصلا تعجب نمی‌کرد."